İpekböceğinin hayat hikâyesini bilir misiniz? Çok kişi bilmez. Tarihi İpek Yolu’nun en önemli duraklarından biri olan Bursa’da bile yapılmıyor artık ipekböcekçiliği.. Öyleyse, çocukluğunda ipekböceklerinin hayat hikayesini, tohumundan, ipek oluşuna kadar gören biri olarak anlatayım size..

Bizim ailenin ipekböcekçiliği işletme boyutunda değildi. Kadınlarımızın iğne oyası yapmakta kullandıkları ipek ipliği elde edecek kadar koza üretirdik. Orhangazi’nin Narlıca Köyü’nde, 3 katlı kerpiç evimizin en üst katındaki bir oda ilkbaharda ipekböceği üretim atölyesine dönüşürdü. Bir tabla oluşturulur. İpekböceği tohumları yayılır ve üzeri dut dallarıyla örtülürdü.

İpekböceği tohumları tırtıla dönüşür, tırtıllar dut yapraklarıyla beslenirdi. Tırtıllar belli bir olgunluğa erişince koza örmeye başlar ve kendini de içine hapsederdi.

Doğa, tırtılı, yemeden, içmeden sadece en iyi ipeği üretmeye odaklamıştı.. Süresini tam olarak kestiremiyorum. Ne kadar kalır kozanın içinde tırtıl hatırlamıyorum.. O süreyi bir kelebek ömrüyle hesaplarsak, insan yaşamının 40 yılına tekabül eder mi bilmem!

Eğer o kozalar zamanında toplanıp, işlemden geçirilmez, yani ipek ipliği haline getirilmez ise tırtıl kelebeğe dönüşerek kozayı deler ve tüm kelebeklerin o malum sonuna uçar.. Ancak, o malum sondan önce de görevi vardır ipekböceğinin.. Bir sonraki yıl için yumurta bırakmaktır o görev..

Peki, henüz içinde canlı varken kozayı kaynar suyun içine atıp ipek ipliği elde etmek niye? İçinden tırtılı çıkmış kozadan ipek alınmaz mı?

Hayır olmuyor!

Zira kelebeğin çıkarken kozada açtığı delik, ipliğin kopuk kopuk olmasına yol açıyor. Dolayısıyla ekonomik değerini yitirir koza..

Bu nedenle ipekböceği üreticileri, bir miktar tohumluk koza ayırırlar bir sonraki yıl için.. Kelebeklerin çıkması ve tohum bırakması beklenir.

Ve bu döngü böylece sürer gider..

Sorun bakalım şimdi.

İpekböceğinin hayat hikâyesini yazmak neden geldi aklımıza?

Dün, Bursa Ticaret Borsası’nın yeni başkanı Özer Matlı’nın, hedeflerini anlattığı basın toplantısı sırasında.. Zira Bursa Ticaret Borsası yeni yönetiminin hedefleri arasında Bursa’da ipekçilikle ilgili çalışmalara öncelik verilmesi de var.

Özer Matlı’nın, güvenilir gıda üretim ve denetimi, lisanslı depoculuk, elektronik emtia borsacılığı gibi projelerinden yola çıkarak yapılacak yorum şu:

Matlı ve ekibi, kozayı, içindeki ipekböceğiyle kaynar kazana attı ve ipeği çekmek için hazırlık yapıyor şimdi. Dünkü basın toplantısında anlattığı projeler de, o ipekle ortaya koyacaklarıydı aslında..