



Aşırı sıcaklar nedeniyle saunaya dönen BursaRay vagonlarına klima takılmasıyla ilgili tartışma, geçenlerde Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe’nin yaptığı açıklama üzerine buzdolabına kaldırıldı.
Böylesine sıcak bir konuyu buzdolabına koymak bile vagonlarda ter dökenleri serinletmeye yetti anlaşılan… Yakınmalar bitti, haliyle basındaki eleştiriler de…
Konu çok teknik…
Üzerinde yorum yapmak için hem elektrik mühendisi, hem makine mühendisi, hem fizik mühendisi, ne bileyim daha bir çok şeyin mühendisi olmak lazım…
…da, Altepe’nin “Vagonlara klima takılması için 1 yıldır çalışıyoruz” sözlerine takıldım açıkçası…
Bulduk bir teknik adam…
“Anlat sayın mühendis, nedir bu işin aslı?” dedik ve dinledik.
Anlattıklarından anladığımız şuydu.
“Mühendislikte gerek elektrik, gerekse mekanik tasarımlarda, kullanılacak enerjinin miktarı, cihazın taşıyacağı yük, sonrasında yapılacak olası eklemeler için artı-eksi yüzde 10-20 marj bırakılır. Dolayısıyla BursaRay vagonlarına konulacak klimaların hem tüketeceği enerji, hem de vagonların şasi hesaplamaları bu doğrultuda yapılmış olmalı. Dolayısıyla vagonlara enerji ileten katener hattı ile şasi tasarımı hemen klima takılmasına engel olmamalı.”
Bu bilgiler doğrultusunda çevirdik telefonu… Karşımızda BursaRay Bakım Müdürü Adem Yazar vardı.
Konuştuk, anlattı. Notumuzu aldık. Aradan yarım saat geçti, geçmedi. Burulaş Pazarlama ve Halkla İlişkiler Koordinatörü Cansel Oruç, Yazar’ın telefonda anlattıklarını yazılı olarak ileteceğini söyledi.
Yazar kaygılanmakta haklıydı, konu çok teknikti. Gazete yazarı anlayamamış olabilirdi.
Başta saydık ya, konuyu kavramak için pek çok şeyin mühendisi olmak gerek diye… O nedenle gocunmadım doğrusu…
Yazar’ın anlattıkları şöyle:
“Mevcut 48 aracın sürücü kabinlerinde klima, yolcu kompartımanında ise ısıtma-havalandırma ünitesi bulunmaktadır. Bu üniteler Liebherr marka olup, araç bilgisayarından otomatik olarak kumanda edilmektedir.
Klima takılması için öncelikle Liebherr ile görüşülmelidir. Çünkü araç üzerindeki havalandırma ünitesine, soğutma birimi ilave ederek klimaya dönüştürmek maliyetleri ve araçta yapılacak tadilatları azaltacaktır.
Yolcu vagonu başına 20-24 kW gücünde bir klima ihtiyacı vardır. Ancak bu gücü temin amacıyla araç üzerine ilave bir yardımcı konvertör takılması gerekmektedir.
Takılacak yeni klimanın da araç bilgisayarı üzerinden kumanda edilmesi en uygun çözüm olacaktır. Bu mevcut ısıtma birimlerinin de klimayla senkronize çalışmasını ve araç MMI’dan hata ve işletim bilgilerini görmemizi sağlayacaktır. Bu nedenle araç yazılımıyla klimanın bağlanması gerekmektedir.
Araç tasarımı sırasında yolcu kliması öngörülmediğinden, araç üzerinde yolcu klimasının konacağı bir yer de bırakılmamıştır. Bu durumda yolcu kliması montajı için, araç tavanında ve taban altında kesme, delik açma ve kaynak işleri ile A-B vagon arası elektrik ve mekanik bağlantılar gibi pek çok tadilat işleminin yapılması gerekmektedir. Bu anlamda en az tadilat yapacak bir çalışma gözetilmelidir.
Yeni takılacak klima ve yardımcı konvertör yaklaşık olarak 1.500 kg’lık ilave yük getirecektir. Bu yükün araç akslarına dengeli dağıtılması gerekmektedir. Aksi halde kauçuk ve havalı suspansiyonların (primer ve sekonder) tüm ayarlarının bozulması araç dinamiğini de etkileyecektir. Dolayısıyla bu ayarlar gözetilerek yeni ekipmanların montajı yapılmalıdır.”
Benim gibi, “Vagonlara klima takmak bu kadar zaman mı alır?” diye soranlar vardır mutlaka… Aldık yanıtı işte… Serin yolculuk için seneye yazı bekleyeceğiz…